Raymond bezoekt het Chabot Museum en de Van Nellefabriek

Op een prachtige zaterdagmorgen sta ik voor de deur van het Chabot Museum. De witte villa in het Museumpark staat naast bekende buren als Museum Boijmans Van Beuningen, Het Nieuwe Instituut en Huis Sonneveld. De villa stamt uit 1938 en is als woonhuis gebouwd in opdracht van de familie Kraaijeveld. Sinds 1993 is het Chabot Museum er gevestigd.

Henk Chabot

Henk Chabot, de naamgever van het museum, was een Rotterdamse kunstschilder en beeldhouwer en leefde van 1894 tot 1948. Hij is vooral bekend geworden met expressionistische werken van het polderlandschap rond Rotterdam en taferelen uit de haven en de stad. Zijn aangrijpendste werk is ‘Brand van Rotterdam‘, geschilderd n.a.v. het bombardement van 14 mei 1940. Het bombardement en de daaropvolgende brand maakte een diepe indruk op hem.

Chabot Museum

Een zeer vriendelijke dame heet me welkom en legt uit wat er allemaal te zien is. Ze attendeert me op een film die in het souterrain draait over het ontwerp en de bouw van de Van Nellefabriek. ‘Verplichte kost als je straks naar de Van Nellefabriek gaat! ‘ vertelt ze me lachend.  De werken van Henk Chabot zijn prachtig. De kleuren, energie en dynamiek spatten van de doeken. Zijn werken zullen niemand onberoerd laten, zeker niet als je van Rotterdam houdt.

Naast de werken van Chabot hangen er ook kunstwerken van tijdgenoten, zoals bijvoorbeeld Charley Toorop.

De Villa

De villa is een voorbeeld van het Nieuwe Bouwen waarin ruimte, licht en lucht en het gebruik van tot dan toe nieuwe bouwmaterialen als glas, staal en beton kenmerkend zijn. De villa oogt nog steeds zeer modern door de strakke vormgeving en open ruimtes. In dit intieme museum kun je in alle rust genieten van prachtige kunstwerken in een unieke setting.

Transfer naar de Van Nelle Fabriek

Pendelbussen brengen je van het museum naar de Van Nellefabriek. Het is buiten dertig graden maar in de bus is het heerlijk koel. We rijden langs de Coolhaven en over de Aelbrechtskade. Achter me zitten twee stellen met een accent dat duidelijk de afkomst uit een andere grote stad verraadt. “Dit stuk Rotterdam kennen we niet. Prachtig, authentiek en wat mooi met al dat water. Wat leuk om dit stuk Rotterdam te zien.” Ik glim van trots en zou ze zoveel willen vertellen maar laat ze lekker genieten.

UNESCO-Werelderfgoed

De gids van Urban Guides, Juliette, staat al op ons te wachten. Ze is architect in opleiding en dat is te merken. Met veel enthousiasme en kennis begint ze te vertellen alsof ze het gebouw zelf ontworpen heeft. Vandaag de dag kun je in de Van Nellefabriek werken, ondernemen, vergaderen, eten en inspiratie opdoen. Het is een ontmoetingsplek voor ondernemende en creatieve types. Wij worden echter meegenomen naar de geschiedenis van dit gebouw, waar koffie, thee en tabak geproduceerd werd.

Directeur van Van Nelle, Kees van Leeuwen, zocht een nieuwe plek voor de aan de drukke Leuvehaven gevestigde fabriek. Juliette vertelt ons dat er werd gekozen voor het terrein aan de Delfhavense Schie vanwege de lage kosten en de nabijheid van transport in de vorm van spoor en water. Ontworpen door Leendert van Vlugt van het vermaarde architectenbureau Brinkman & Van der Vlugt en gebouwd tussen 1927 en 1931 ontwikkelde de Van Nellefabriek zich tot een absoluut icoon van het Modernisme. In het teken van de bouw stonden functionalisme, ruimte, lucht en licht centraal. Het resultaat was de eerste daglichtfabriek van Europa waarin gezonde werkomstandigheden werden gecreëerd in de fabriek en het terrein eromheen. De vliesgevel en het gebruik van veel glas en staal was revolutionair in die tijd.

Het complex bestaat uit drie fabrieken voor tabak, koffie en thee, het ketelhuis, de expeditiehal, de garage/werkplaats, kantoren en de magazijnen aan de Schie. Juliette wijst ons op het directiekantoor, dat in een curve is gebouwd. Hier zat een briljant idee achter. Op deze manier had de directie goed zicht op de expeditie. Onder het kantoor zijn garages van waaruit je met een trapje het directiekantoor binnentreedt. We leren dat de karakteristieke schuine luchtbruggen gebruikt werden voor het vervoer van producten in karren van de tabaksfabriek naar het expeditiegebouw. Wat mij verder opvalt is de frisse buitenkant van de fabriek en de verzorgde buitenruimte.

Koffie, thee en tabak

Tot eind vorige eeuw is er geproduceerd in de fabriek. Mannen werden ingezet voor de tabaksproductie, vrouwen voor de theeproductie. De koffieproductie werd zowel door mannen als vrouwen gedaan.

De fabriek in

Het eerste wat opvalt als we binnen zijn is het trappenhuis met een trap voor mannen en een trap voor vrouwen. Nu misschien vreemd, maar toen heel normaal. De kantoren, zalen en ruimtes zijn heel open en door het vele glas valt er veel licht binnen. Dit moet een geweldige plek zijn om te werken of te ontspannen.

Functionaliteit en visie

Van Nelle was zijn tijd ver vooruit. Dat zie je aan heel veel dingen in de fabriek. De energiecentrale werd, met oog op de toekomst, tijdens de bouw al omgebouwd van kolen naar olie. Overal zie je sanitaire plinten, een plint zonder rand waardoor het vuil zich niet kon ophopen. In de pilaren zitten gleuven zodat panelen erin konden worden gehangen en zo flexibele ruimtes mogelijk werden. Iedere verdieping heeft een groot luik zodat grote machines door de hele fabriek gehesen konden worden. Er waren douches voor de arbeiders. De werkomstandigheden waren zeer modern en comfortabel. Een tevreden arbeider zal immers meer en beter produceren was de gedachte. Functionalisme en visie gingen hand in hand.

Juliette brengt ons naar de zesde verdieping waar we kunnen genieten van een prachtig uitzicht op Rotterdam. Beneden wacht ons nog een kleine verrassing. Een verscholen doorloop blijkt een gang voor de keurmeesters te zijn geweest. Zij kwamen onaangekondigd keuren op deze donkere plek.

De bus staat klaar om ons terug te brengen naar het Chabot Museum . Ik heb een fantastische middag gehad met schitterende kunst en een geweldige rondleiding door de Van Nellefabriek met onze kundige gids Juliette. Een aanrader voor iedereen die een stuk interbellum in Rotterdam wil proeven.

Museum Chabot en de Van Nellefabriek zijn iedere zaterdag en zondag in een combinatie te bezoeken. Reserveer via de website van het Chabot Museum.