Cabin Crew: Lisette over 155 uniformen in Kunsthal Rotterdam

Verzamelaar van jongs af aan

Ook verzamelaar Cliff Muskiet voelde zich op jonge leeftijd al aangetrokken tot de luchtvaart en spaarde daarom alles wat daarmee te maken heeft. Toen hij in 1980 via een kennis zijn eerste stewardessenuniform ontving voor zijn verzameling, wist hij dat hij daarvan meer moest hebben. Luchtvaartmaatschappijen werden gebeld en brieven werden verzonden. Vaker niet dan wel ontving hij een pakketje met een uniform terug. Met de opkomst van het Internet en door zijn baan als purser bij KLM, kon hij langzaam zijn verzameling uitbreiden. Met als voorlopige tussenstand? 1471 verschillende uniformen van 527 luchtvaartmaatschappijen.

Expositie ‘Cabin crew’ – Fashion in the sky

Om precies te zijn 155 stuks stelt Kunsthal Rotterdam vanaf 23 september tentoon in de expositie ‘Cabin Crew’. Het is de eerste grote tentoonstelling waar Cliff Muskiet voor is gevraagd organiseert. Normaal gesproken bewaart hij de stukken thuis netjes opgevouwen in boxen. De uitgekozen uniformen zijn letterlijk als ‘fashion in the sky’ geëxposeerd en laten de ontwikkeling van mode in de luchtvaart zien. Van conservatief in de jaren ’40 – ’60, extravagant in de jaren ’70, brede schouders in de ‘80 tot zakelijkheid en veiligheid in het heden. Cliff zocht de stukken voornamelijk uit op basis van kleur. “Ongeveer 70% van de uniformen is donkerblauw, dat zou de expositie een donker geheel hebben gemaakt.” Het contrast en de veelzijdigheid maken de expositie interessant.

Van ‘tailormade’ naar confectie: uniformen in alle soorten en maten

De aandacht voor het stewardessenuniform is ontstaan in de tijd dat vliegen nog bijzonder was. “Mensen kleedden zich netjes om te vliegen, het was bijzonder.” Cliff vindt zeker niet alles mooi, maar verzamelt wat er te krijgen is. Zelf is hij met name gecharmeerd van de klassieke Westerse uniformen, voorzien van hoofddeksel en witte handschoentjes. “Een beetje tuttig misschien, maar het past gewoon. Het plaatje klopt”. Hiermee doelt hij bijvoorbeeld op het KLM-uniform uit de jaren ’70. Daarnaast heeft hij ook een aantal heel bijzondere exemplaren in de selectie opgenomen. Zoals het uniform van luchtvaartmaatschappij Bandiff, ontworpen door Emilio Pucci, compleet met plastic helm die werd gebruikt om passagiers te begroeten tijdens een regenbui. Maar ook het goudpapieren jukje dat stewardessen van Transworld Airlines tijdens het serveren van je drankje aan boord droegen (en die na gebruik werd weggegooid) en het Tiroler kostuum waarin Oostenrijkse stewardessen de veiligheidsinstructies gaven zijn bijzonder te noemen. “Ieder decennia heeft zijn eigen kenmerken, vaak met knipoog naar de eigen cultuur.” Soms zie je daarin ook de ontwikkeling van het land in terug, zoals in het Iraanse uniform dat door de tijd heen meer bedekkend is geworden.

Meer informatie

De expositie geeft een mooie impressie van de vertaling van modebeeld en lokale cultuur naar de identiteit van een luchtvaartmaatschappij. Ook nieuwsgierig geworden naar de 155 uniformen die Cliff uitgekozen heeft? De expositie is tot 4 februari te zien in Kunsthal Rotterdam.

Dit artikel is geschreven door onze blogster Lisette van der Kraan