Met ruim 170 verschillende culturen is diversiteit vinden in Rotterdam geen kunst, maar eerder een vanzelfsprekendheid. Niet met argwaan, maar met ontzag en enthousiasme worden nieuwe culturele en creatieve initiatieven hier onthaald. Van een spiegelend en openbaar kunstdepot tot een festival op uitsluitend de daken van de stad. Rotterdam is een vruchtbare bodem voor vernieuwing, maar laten we het Rotterdamse erfgoed vooral niet vergeten. Want juist Rotterdams’ bijzondere geschiedenis maakte de stad tot het podium voor vooruitgang dat het nu is. Van musea tot festivals en van erfgoed tot street-art: deze culturele reuzen in Rotterdam mag je niet missen!
Rotterdams’ culturele overzicht is een symbolische skyline van hoogtepunten in de stad. We hebben ‘m onderverdeeld in vijf categorieën:
Die laatste – architectuur – verdient in een stad als Rotterdam een eigen categorie, maar is tegelijkertijd niet los te zien van de rest. Alles lijkt hier architectuur te ademen!
Al het goeds, van moderne kunst tot onze stedelijke roots.
In de culturele haard van de stad brandt het vuur sinds de komst van Depot Museum Boijmans Van Beuningen nog feller. Hier ontmoeten musea en instellingen elkaar, grenzend aan het Museumpark. Nu Museum Boijmans Van Beuningen gesloten is wegens renovatie, is het openbare en iconische Depot Boijmans Van Beuningen een waardevolle toevoeging. Ontdek de ‘schatten’ die voorheen achter gesloten deuren stonden, maar geniet vooral ook van het gebouw zelf, het uitzicht vanaf het dak en de culinaire kunsten van Restaurant Renilde.
Pal ertegenover bezoek je Nieuwe Instituut, museum voor architectuur, design en digitale cultuur. Nieuwe Instituut huisvest de Rijkscollectie voor Nederlandse Architectuur en Stedenbouw. Nieuwe Instituut beheert daarnaast het tegenover gelegen Huis Sonneveld, een villa uit 1933 en het best bewaard gebleven woonhuis in de stijl van Het Nieuwe Bouwen. Iets verderop toont het Chabot Museum de hoogtepunten van het internationale expressionisme, eveneens in een prachtige villa. De Kunsthal is zowel vanwege het gebouw als de interessante, actuele tentoonstellingen een bezoek waard. En met kinderen bezoek je uiteraard het naastgelegen Natuurhistorisch Museum, in alle opzichten een doodleuk museum.
Niet ver van het Museumpark, in het centrum van de stad, bezoek je Het Schielandshuis. Dit ‘huis van de stad’ werd gebouwd in 1665 en is daarmee een van de oudste Rotterdamse panden. Dat voel je vooral in de statige stijlkamers van dit rijksmonument. Eveneens verbonden aan de historie van de stad is ‘40-’45 NU aan de Coolhaven, waar je in de Experience onder andere het alles verwoestende bombardement van 14 mei 1940 op de stad zelf ervaart. Deze tentoonstelling is onderdeel van de Collectie Rotterdam en de campagne Ook van Jou, die het heden en verleden van de stad verbindt aan de hand van collectiestukken, plaatsen, verhalen en Rotterdammers zelf.
Aan de zuidkant van de stad, net over de Erasmusbrug, ga je links richting Noordereiland. Daar bezoek je hét Rotterdamse kindermuseum Villa Zebra. Of sla na de brug rechtsaf, voor een bezoek aan het Nederlands Fotomuseum, en bekijk het beste van de Nederlandse fotografie. Iets verder, op Katendrecht, leer je in Verhalenhuis Belvédère meer over Rotterdammers, hun geschiedenis en zie je wisselende exposities. Schuin ertegenover wordt hard gebouwd aan FENIX, waarbij Fenixloods II wordt getransformeerd tot onder andere een museum waarin grensoverstijgende verhalen centraal staan. Verhalen over onder andere de landverhuizers die vroeger op deze plek aankwamen of vertrokken, maar hoe dan ook begonnen aan hun zoektocht naar geluk.
Rond het Museumpark en de Witte de Withstraat kun je musea vinden zoals Nieuwe Instituut, het Natuurhistorisch Museum Rotterdam en De Kunsthal. TENT, kunstinstituut Melly en WORM staan garant voor een actueel, innovatief, experimenteel programma en dan zijn er nog tal van galeries die een bezoek waard zijn.
In Rotterdam ligt de schoonheid op straat
Nog voordat street art zijn huidige naam en faam kreeg, was het al te zien in de Rotterdamse straten (en metrostations). Nu wordt deze kunstvorm steeds vaker gecureerd en aangeboden via tours, maar dat maakt het niet minder bijzonder, veelzeggend of mooi: integendeel! Festival ALL CAPS (voorheen PowWow) zette Rotterdam als street art-stad op de kaart. Tijdens dit event zijn er jaarlijks in september diverse (inter)nationale street artists aan het werk, waarbij ze Rotterdamse muren, gebouwen en objecten onderhanden nemen in voornamelijk Rotterdam Zuid. Het festival draagt bij aan het openluchtmuseum dat Rotterdam is: gratis toegankelijk op elk moment van de dag. Het doel? De leefomgeving van de ‘gewone Rotterdammer’ wat mooier maken.
Dat doet de imposante beeldencollectie van Sculpture International Rotterdam ook, met diverse boegbeelden van Rotterdam – De Verwoeste Stad van Ossip Zadkine aan de Leuvehaven, die van Naum Gabo voor De Bijenkorf, Henry Moore’s Wall Relief No. 1 in het voormalige Bouwcentrum en natuurlijk Santa Claus van Paul McCarthy aan het Eendrachtsplein. En ach, zoveel meer prachtige beelden zijn dagelijks gratis en voor niets te bewonderen. Deze internationale collectie, deels te zien aan de Westersingel, is onderdeel van het geheel aan kunstwerken van de gemeente Rotterdam, de Stadscollectie en wordt beheerd door Beeldende Kunst & Openbare Ruimte (BKOR).
Bij Rotterdam Tourist Information (Coolsingel) haal je een wandelroute met plattegrond die je langs de 65 unieke werken van Sculpture International Rotterdam leidt. Daar vindt je ook de Lichtroute Rotterdam, langs opvallend aangelichte kunstwerken, oplichtende architectonische stadsiconen én poëzie. Download vooral ook de app van Rotterdam Routes voor talloze routes onderverdeeld in verschillende categorieën. Kies voor de Street Art Route “Make it Happen” of Street Art Route 2.
Van zeer grote voeten en vossen tot oliemannetjes en de kerstman: veel Rotterdamse buitenkunst doet je op zijn minst even opkijken, want je kunt er vaak niet omheen. Het is zo makkelijk om de kunstwerken als vanzelfsprekend te beschouwen, maar doe dat alsjeblieft niet. Ze vertellen vaak een interessant verhaal, of dragen een bijzondere boodschap van een bevlogen maker uit. Rotterdam gaf in de afgelopen decennia rijkelijk de ruimte aan experimentele werken die vaak opvallen door hun grootte, vorm of onderwerp. Het past bij de vooruitstrevende stad die Rotterdam is: ook de kunst ‘op straat’ is niet alleen maar mooi, maar ook innovatief, divers, confronterend of prikkelend. Wat vertellen de werken? We lichten er 12 voor je uit.
In Rotterdam krijgen events ruimte om te groeien
Rotterdam is een echte festivalstad. Evenementen als het International Film Festival Rotterdam (IFFR), Rotterdam Art Week en North Sea Jazz festival zetten de stad jaarlijks op zijn kop! Het IFFR is één van de grootste publieksfilmfestivals ter wereld en dat merk je: heel de wereld lijkt naar Rotterdam af te reizen tijdens deze week. Heel even is Rotterdam de mondiale filmhoofdstad, met de nieuwste speelfilms, documentaires, korte films, tentoonstellingen, optredens, talkshows en natuurlijk allerlei bruisende feestjes en een algehele filmische vibe in de stad. Hetzelfde geldt voor North Sea Jazz Festival, gecombineerd met fringe festival North Sea Round Town: tweeënhalve week lang neemt jazz de stad over en swingt het in alle hoeken en gaten van Rotterdam.
Weer een heel andere vibe is voelbaar – én zichtbaar – tijdens Rotterdam Art Week, waarin grote kunst- en designbeurzen als Art Rotterdam (Van Nelle Fabriek) en Object Rotterdam (HAKA-gebouw) talloze kunstliefhebbers naar de stad trekken. Gelijktijdig zijn er allerlei exposities, pop-ups, en galeries die hun deuren wagenwijd openzetten tijdens deze week. Teveel om hier uit de doeken te doen. Andere events die een stempel drukken op de stad zijn Motel Mozaique (alternatieve muziek, kunst en performances) en de Rotterdamse Dakendagen (een festival op hoogte) de Wereldhavendagen (ontdek de havens van Rotterdam) en, niet te vergeten, het Zomercarnaval, hoe dan ook het meest vrolijke en swingende festival van de stad! Maar er is zoveel meer te zien, doen en horen. Kijk hier voor een actueel overzicht van alle festivals, events en uitjes.
Kunst is overal, en al helemaal in Rotterdam tijdens de Rotterdam Art Week. Kunst-, design- en architectuurliefhebbers vinden door de hele stad diverse beurzen, speciale openingen van tentoonstellingen in musea en kunstinstellingen, installaties in de open lucht, pop-up shows en open ateliers. Boek alvast je hotel en reserveer gelijk je favoriete restaurants. Dan kun je je tijdens de Rotterdam Art Week volledig richten op de kunst.
Voor elk publiek een podium
Voor jong en oud, voor een lach en een traan, voor een lange zit of zwoele dans en voor zang, dans en spoken word: bij de Rotterdamse theaters en podia passeert alles de revue! Voor musical, cabaret, grootse shows en meeslepende opera zit je goed in zowel het Oude Luxor (centrum) als het Nieuwe Luxor Theater (Kop van Zuid). Een paar minuten verder ga je voor de betere (arthouse) film en goede jazz naar LantarenVenster. Iets verder ‘op Zuid’ – op Katendrecht welteverstaan – ligt het intieme theater van Harry-Jan Bus en Rachèl van Olm. Samen bestieren zij het charmante Theater Walhalla met verve.
Weer iets verder, bij Zuidplein, bezoek je het in 2021 geopende Kunstenpand, waarin Theater Zuidplein is gevestigd. Aan de andere kant van het water bekijk je goede films – van kaskrakers tot klassiekers – in een sfeervolle setting bij Cinerama Filmtheater of Kino. Op het Stadhuisplein ga je naar Theater Rotterdam voor een mooie mix aan theater- en dansvoorstellingen (sommigen van het eigen productiehuis) of naar De Doelen, aan de overkant van het plein, voor klassiek, wereldmuziek, jazz, pop en natuurlijk om het Rotterdams Philharmonisch Orkest in eigen huis te zien en horen. Wil je live muziek en dansen? Ga dan naar Rotown (bands, singer-songwriters) of poppodium Annabel. Er is uiteraard nog veel meer theater te zien en muziek te horen, van intieme huiskamerconcerten tot pop-up podia. Kijk hier voor een actueel overzicht.
De alomtegenwoordige Rotterdamse architectuur
Architectuur is overal, vooral in Rotterdam. Al decennia is dit dé stad met ruimte voor vernieuwing, de thuisbasis voor architectonisch experiment. Het Justus van Effencomplex in Spangen (1922) is al een eeuw lang Rotterdams’ icoon voor vernieuwend ontwerpen, bouwen en wonen. Ook de Kubuswoningen (1982) zijn daar een goed voorbeeld van. En natuurlijk ‘nieuwe iconen’ als de Markthal, Rotterdam Centraal Station, De Rotterdam en het Depot Boijmans Van Beuningen. Maar het is niet alleen maar nieuw en experimenteel dat de klok slaat: juist de monumenten koesteren we, tijdens bijvoorbeeld Open Monumentendag Rotterdam. Andere jaarlijkse events die de Rotterdamse architectuur vieren zijn de Rotterdam Architectuur Maand, het Stadmakerscongres en de Dag van de Architectuur.
